KSÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Adem Kamalak ve Doç. Dr. Çağrı Özgür Özkan, geviş getiren hayvanlarda sindirim süreciyle oluşan gazların ölçümünü takip etmek için kullanılan ve ithal edilen cam şırıngaların kullanımı yerine daha ekonomik sistem geliştirmek için çalışma başlattı.
Kamalak ve Özkan, tanesi yaklaşık 3 bin 500 liraya ithal edilen şırıngaların yerine atık pet şişeleri kullanarak 100 liraya yapay sindirim sağlayacak mide sistemini kurmayı başardı.
Laboratuvar şartlarında gerekli testleri yapan akademisyenler, oluşturulan yeni sistemde çeşitli yem örneklerini deneyerek hangi yemin ne kadar sürede sindirilebildiğini ve hayvanın midesinde oluşan metan gazını ölçebiliyor.
"Tüm dünyayla paylaşmaya hazırız"
KSÜ Rektörü Prof. Dr. Alptekin Yasım, AA muhabirine, küçük ve büyükbaş hayvanların besinleri ne kadar sürede tüketebileceğini ölçmek için kullanılan tüplerin yaklaşık 3 bin 500 liraya ithal edildiğine dikkati çekti.
TÜBİTAK desteğiyle hayata geçirdikleri projeyle atık şişeler kullanarak sistem kurduklarını aktaran Yasım, "Akademisyenlerimiz yapmış oldukları çalışmayla 100 lira gibi maliyete denk gelen atık pet şişelerle bu sistemi oluşturdu. Hem çevreci hem de daha ucuz olan bu sistemi daha da geliştirerek önce kendi ülkemizde, daha sonra tüm dünyayla paylaşmaya hazırız." diye konuştu.
Yapay sindirim mekanizması
KSÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özkan da ithal edilen "İn vitro göz ölçüm sistemi"ne alternatif olarak geliştirdikleri sistemin kusursuz çalıştığını söyledi.
Oluşturdukları sistemin ithal edilenden 35 kat daha ekonomik ve kapsamlı olduğundan bahseden Kamalak, şunları kaydetti:
"KSÜ olarak birçok deneye ve TÜBİTAK başarılarına imza atıyoruz. Bunlardan bir tanesi de atık pet şişelerinden yapay sindirim mekanizması oluşturmak oldu. Hayvancılıkta en değerli unsurlardan bir tanesi yemlerin kullanımıdır. Geviş getiren hayvanların yemleri ne kadar sürede sindirdiği ve midede oluşan gaz miktarı çok önemli. Bunun ölçümünü sağlamak için 'İn vitro' ve 'İn vivo' testlerini yapıyoruz. Ancak 'İn vivo' şartlarda yapılan testler çok pahalı ve zor olduğu için çoğunlukla 'İn vitro' şartlarda testler yapılmakta. Geviş getiren hayvan beslemede 'Menke gaz üretim tekniği', bunların en başında gelen tekniktir. Atık pet şişelerle hazırladığımız ve TÜBİTAK'a sunduğumuz yapay sindirim sistemi, Menke gaz üretim tekniğine alternatif sistem oldu."
Geliştirdikleri sistemle 1 cam şırınga maliyetine yaklaşık 30-35 "İn vitro" test sistemi kurabildiklerini vurgulayan Özkan, ithal edilen sistemin yüksek maliyetli olması ve cam şırınganın kulanım hacminin az olması nedeniyle bazı katkı maddelerinin analizlerinin mümkün olmadığı, bu nedenle istedikleri verimi alamadıklarına işaret etti.
Özkan, "Laboratuvar şartlarında yapılan testlerde cam şırıngalar çok çabuk kırılabiliyor. Bunun yerine 1 veya 2 litrelik atık pet şişelerini inkübatör ve kollektör şeklinde iki bölüm oluşturarak yemleri bunların içerisine atıyoruz ve yurt dışından ithal ettiğimiz cam tüplerle yaptığımız testlerle aynı sonucu alıyoruz. Ayrıca, cam tüplerde 0,2 veya 0,5 gramlık testler gerçekleştirebiliyorduk fakat pet şişelerden geliştirdiğimiz bu sistemle çok daha fazla örneklerle çalışma imkanı yakalayabiliyoruz. Bu da bizim doğruluk payımızı artırıyor." ifadelerini kullandı.
