Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 2024-2025 eğitim öğretim yılında okul öncesi, ilkokul 1, ortaokul 5, lise hazırlık ve 9'uncu sınıf düzeyinde uygulanacak olan Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'ne ilişkin genelge yayımladı.
Anakronik ve bilimsel hata barındıran terim ve kavramların kullanımının kaldırıldığı programda, "Orta Asya" yerine "Türkistan", "Tehcir Kanunu" yerine "Sevk ve İskan Kanunu" gibi terim ve kavramlar yer aldı.
RUS İSTİLASI SONUCU “ORTA ASYA” KAVRAMI KULLANILMAYA BAŞLANDI
Tarihçi Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, MEB'in bu kararını, Orta Asya ve Türkistan sözcüklerinin tarihini TRT Haber'e değerlendirdi. Orta Asya kavramının Türkistan yerine kullanılmaya başlanmasının Rus istilası sonucunda olduğunu dile getiren Taşağıl, "Türklerin yurdu anlamına gelen Türkistan sözü tarihin en erken devirlerinden itibaren kullanılmaya başlandı. 19. yüzyılın 2. yarısında tamamlanan Rus istilası sonucu Orta Asya (Sredney Azii, Central Asia, L’asie Central) kavramı Türkistan adı yerine konuldu ve yaygınlaştı." dedi.
Taşağıl, “Türkistan adını ilk defa eski İranlıların, daha sonra Arapların Orta Asya’da Türklerin yaşadığı bölgeleri tanımlamak için kullandıkları biliniyor. 15. yüzyılda kaleme alınan Timur seferleriyle ilgili eserlerde Türkistan, Mâverâünnehir dışında yaşayan Türklerin ülkelerini gösteriyordu. Bununla beraber Hazar Denizi'nin kuzeyindeki alanlara İbn Fadlân’ın Seyahatnâme’sinde Bilâdü’t-Türk, Ahmed Tûsî ve diğer Farsça eser yazanlar ise Türkistan demişlerdir. Bazı Batı kaynaklarında 580’lere doğru Orta Asya için Turkhia (Türkiye) adı yer alıyor.” ifadelerini kullandı.
SOVYETLER TÜRKİSTAN BİRLİĞİNİ DAĞITTI
Taşağıl, Sovyet yönetiminin Türk kökenli topluluklar arasında bölücü faaliyetler yürüterek Türkleri ayırdığını şu ifadelerle aktardı:
"Türkmenleri, Kırgızları, Kazakları ve Özbekleri ayrı ayrı cumhuriyetler haline getirip Türkistan birliğini dağıttı. 16 Eylül 1924’te alınan kararla Türkistan adı tamamen ortadan kaldırıldı. Bolşevikler, Türkistan’ın idarî yapılanmasını değiştirdi; valiliğin merkezi yine Taşkent’ti, ancak adı Orta Asya bölgesi (Sredniy Azii Kray) oldu. Türkistan valiliğinin Yedisu, Carkend, Lepse ve Zakaspi bölgesinin Kazaklarla meskûn yerleri, ayrıca Karakalpakların yaşadığı saha Kazakistan’a katıldı."
