Dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) lideri Suudi Arabistan, piyasada arz talep dengesini sağlamak ve fiyatları petrol gelirinden faydalanabileceği seviyelerde tutmak amacıyla üretimini 2022'den bu yana önemli ölçüde azalttı.
Ülke, ilk olarak Rusya'nın da dahil olduğu OPEC+ grubunun Ekim 2022'den beri devam eden günlük 2 milyon varillik üretim kesintisine dahil oldu. Kasımda yapılan OPEC+ toplantısında, söz konusu kesintinin 2024 yılının sonuna kadar sürdürülmesi kararlaştırıldı.
Suudi Arabistan aynı zamanda grupta bazı ülkelerin mayıs itibarıyla uygulamaya koyduğu günlük yaklaşık 1,6 milyon varil seviyesinde gönüllü kesinti yapma kararına da günlük 500 bin varil kesintiyle katkı sağlıyor.
Arz kesintilerine rağmen fiyatların düşüş eğilimini koruması ve bu yılın ilk çeyreğinde arz fazlası beklentileri grubun üretim kesintilerini daha da derinleştirmesine neden oldu.
Bu kesintilerin büyük bölümünü göğüsleyen Suudi Arabistan, temmuz itibarıyla günlük 1 milyon varil kesinti yapacağını duyurdu. Önce 2023 yılının sonuna kadar ertelenen kesintiler, daha sonra da bu yılın ilk çeyreğini kapsayacak şekilde uzatıldı.
AA muhabirinin OPEC aylık petrol piyasası raporlarından edindiği verilere göre, Suudi Arabistan'ın üretimi Ekim 2022'deki kesintilerin öncesinde günlük 10 bin 991 varil iken Aralık 2022'de bu seviye günlük 8 bin 956 varile kadar geriledi.
Karar piyasalarda olumlu karşılandı
Enerji Araştırma ve Danışmanlık Şirketi IGM Energy Emtia Analisti Douglas McDonald, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Suudi Arabistan'ın üretimini günlük 1 milyon varil azaltma kararı sürpriz olmakla birlikte piyasalar tarafından olumlu karşılandı." ifadesini kullandı.
McDonald, Suudi Arabistan Enerji Bakanlığının Aramco'ya Mart 2020'de üretim kapasitesini 1 milyon varil artışla 13 milyon varile çıkarılması için talimat verdiğini anımsatırken, söz konusu kararın Riyad'ın Rusya ile ham petrol fiyatı ve pazar payı konusunda anlaşmazlığa düştüğü bir dönemde alındığını kaydetti.
Suudi Arabistan'ın hedeflediği üretim artışına Ain Dar, Fazran, Berri, Dammam, Hureyş, Marjan ve Zuluf üretim bölgelerinde devam eden projelerle ulaşmayı hedeflediğinin altını çizen McDonald, "Söz konusu projelerin günlük yaklaşık 1,7 milyon varil ek üretim sağlaması beklenirken, aynı zamanda kapasitesini nispeten tamamlamış üretim sahalarındaki azalmaları da dengeleyeceği öngörülüyordu." değerlendirmesinde bulundu.
McDonald, Aramco'nun basın açıklamasında kullandığı maksimum üretim kapasitesinin günlük 12 milyon varil seviyesinde "sürdürüleceği" ifadesinin, şirketin daha önceki günlük 13 milyon varil kapasite hedefine ulaşmada güçlük çektiğine işaret ettiğini aktardı.
McDonald, "Üretim, Aramco'nun öngördüğünden daha önce düşüşe geçmiş olabilir. Şirketin üretimini hızlı bir şekilde artırma hedefinden vazgeçmesi, Suudi Arabistan'ın uzun vadede pazarın kontrolünü daha fazla elinde tutmayı amaçladığı anlamına da geliyor." ifadelerini kullandı.
Maksimum üretim kapasitesinin üretimle değil kapasiteyle ilgili olduğunu hatırlatan McDonald, "Söz konusu kapasitenin artırılması şirkete üretim esnekliği sağlar ve bu üretimi kısa vadede artırabilme seçeneği sunar. Üretimi günlük 12 milyon varil seviyesinde tutma kararının fiziksel olarak pek bir geçerliliği yok, çünkü Aramco Nisan 2020'den sonra nadiren günlük 11 milyon varilin üzerinde üretim yaptı." diye konuştu.
Kapasite artışından vazgeçme kararının piyasaya olumlu yansıdığını belirten McDonald, şöyle devam etti:
"Piyasalar bu kararı olumsuz karşılamadı çünkü üretimi artırma hedefi geçerliliğini yitirmeye başlamış durumdaydı. Pazar payı Riyad için önemli olsa da bu hamle, ülkenin 2020'den ders aldığını ve üretim seviyesinden ziyade fiyatı etkilemeye öncelik verdiğini gösteriyor."
Saudi Aramco üretim kapasitesi kararı
Suudi Arabistan, pazartesi günü yaptığı açıklamada, ham petrol üretim kapasitesini günlük 1 milyon varil azaltmak için milli petrol şirketi Saudi Aramco'ya talimat verdiğini duyurmuştu.
Şirketin bu talimat doğrultusunda "maksimum sürdürülebilir kapasitesini 13 milyon varile çıkarma hedefine devam etmeyerek günlük 12 milyon varil seviyesinde" tutacağı açıklanmıştı.
Aramco, 2023'ün üçüncü çeyreğine ilişkin finansal bilançosunda toplam hidrokarbon üretiminin günlük 12,8 milyon varil petrol eşdeğerine ulaştığını açıklamıştı.
