Kurumun kararına göre, bir vatandaş, fahri trafik müfettişlerince "keyfi ve delilsiz" ceza yazıldığını, cezaya konu ihlal olmasa bile görevlerini kötüye kullanarak bildirimde bulunulduğunu öne sürerek KDK'ye başvurdu.
Başvuruyla ilgili İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğünden alınan görüşte, trafik kural ihlallerinin çoğunlukla elektronik denetleme sistemleri ve polisin bulunmadığı yerlerde gerçekleştiği kaydedildi.
Görüşte, düzenli ve güvenli trafik ortamı sağlanarak can ve mal kayıplarının en aza indirilmesinde denetimin bir parçası olan fahri trafik müfettişliği uygulamasıyla "sürücülerde trafik polisi dışında da her zaman ve her yerde denetlendiği algısı oluşturularak trafik güvenliğine katkı sunulduğu" ifade edildi.
En fazla tutanak araçta cep telefonu kullananlara
KDK'nin kararında, 2020 ila 2024'ün ilk 6 ayında fahri trafik müfettişlerince düzenlenen 5 milyon 5 bin 645 tutanaktan yüzde 1 ila yüzde 2'sinin itirazlar sonucunda sulh ceza hakimliklerince iptal edildiği bilgisi yer aldı.
İdarenin kuruma gönderdiği istatistiki verilerden, fahri trafik müfettişlerince 2020 ila 2024 yıllarında düzenlenen tutanakların sırasıyla "araçta cep telefonu kullanılması", "kırmızı ışık ihlali", "hatalı şerit değiştirme" ve "emniyet kemerinin kullanılmaması" olduğunun görüldüğü aktarıldı.
Mevzuatta fotoğraf veya görüntü zorunluluğu yok
Kararda, "Kamuoyunda zaman zaman fahri trafik müfettişleri tarafından düzenlenen trafik kural ihlal tespit tutanağına ilişkin tepkiler ortaya çıkmakta, müfettişlerin görev ve yetkilerini gereği gibi kullanmadıklarına ilişkin tartışmalar yaşanmaktadır." vurgusu yapıldı.
Trafik güvenliğinin sağlanması ve trafik kültürünün oluşturulmasının kamusal faaliyete yönelik olduğu belirtilen kararda, "Trafik güvenliğinin sağlanması açısından fahri trafik müfettişliğinin algılanan yakalanma riski duygusunun geliştirilmesine katkı sağladığı aşikardır." değerlendirmesinde bulunuldu.
Uygulamanın trafik güvenliğinin sağlanmasına katkısı olsa da fahri trafik müfettişlerince trafikte anlık olarak tespit edilen ihlallere ilişkin yapılan işlemlerde bazı sorunların yaşandığına işaret edilen kararda, "Mevzuatta fahri trafik müfettişlerince tespit edilen trafik kural ihlalleriyle ilgili fotoğraf veya görüntü alınacağına dair zorunluluk bulunmaması yaşanan bazı sorunlara örnek teşkil etmektedir." ifadesi kullanıldı.
"Keyfi uygulamalara sebep olabilir"
Kararda, kural ihlallerinin fotoğraf veya görüntüyle delillendirilmemesi durumunda, ihlali yapan kişi tarafından bunun itiraza konu edilebileceği anlatıldı.
Fahri trafik müfettişlerince düzenlenen trafik kural ihlali tespit tutanağının, herhangi bir ispat ve delil olmadan yapılmasının keyfi uygulamalara sebep olabileceğine işaret edilen kararda, İçişleri Bakanlığına şu tavsiyede bulunuldu:
"Mevcut teknolojik gelişmeler kapsamında fahri trafik müfettişliği müessesinin daha etkili ve verimli bir şekilde işletilebilmesi, trafik güvenliğinin sağlanması ve gerçekleşmesi muhtemel mağduriyetlerin en aza indirgenmesi açısından gerekli hassasiyetlerin gösterilerek fahri trafik müfettişliği uygulamasına ilişkin yeni çerçeve kurallar belirlenmesi ve fahri trafik müfettişleri tarafından düzenlenen tutanaklara ilişkin yapılacak olan denetimin sadece şekil olarak değil esastan da bir incelemeyi kapsaması hususunda tavsiyede bulunulmasına karar verildi."
Emniyet Genel Müdürlüğünce, kararın tebliği sonrası KDK'ye gönderilen cevap yazısında, tavsiye kararında belirtilen hususların, mevzuat değişikliği çalışmaları kapsamında değerlendirileceği bildirildi.
