Tarım ve hayvancılık sektöründe Türkiye'nin önemli kentlerinden olan Erzurum'da, yem bitkileri, hububat ve fasulyenin yanında patates ekimi de önemli yer tutuyor.
Kentin verimli arazileriyle ön plana çıkan Pasinler Ovası'nda ise yoğun şekilde patates üretimi yapılıyor.
Yüzlerce çiftçinin nesiller boyunca tarım yaptığı ovada, son yıllarda üretim yapanların sayısı azalıyor.
Özellikle patates üreten çiftçiler, bölgede lisanslı depoların oluşturulmamasından kaynaklı, ürünlerini çok kısa sürede aracılara satmak zorunda kalıyor.
Emeklerinin karşılığını alabilmek için ovada lisanslı depo kurulmasını talep eden çiftçiler, bununla hem üretilen patatesin zamana yayılarak satılacağını hem de genç çiftçilerin gurbete gitmek yerine tarıma yönelebileceğini belirtiyor.
"Mevsimsel şartlar, rekolteyi düşürüyor"
Erzurum Ticaret Borsası Başkanı Hakan Oral, ovada depo sorununun ciddi bir problem olduğunu söyledi.
Lisanslı depo oluşturmak için çalışmalar yaptıklarını kaydeden Oral, "Depo olmadığı için patates üreticilerimiz üretmemeye başladı. Üretici, zamanında hasat ettiğini depolayamadığı için ya ucuza satmak zorunda kalıyor ya da donduruyor. Mevsimsel şartlar, rekolteyi düşürüyor ve çiftçiyi zarara da uğratıyor." dedi.
Pasinler Patates Üreticileri Birliği Başkanı Lokman Sertoğlu da ovada üretimin yapıldığını ancak depolama sıkıntısı yaşandığı için çiftçilerin ürünlerini piyasaya çok ucuza sürmek zorunda kaldığını dile getirdi.
Bölgede tarımın gelişimi için deponun önemine dikkati çeken Sertoğlu, "Depomuz olsa her yıl tohuma para vermeyiz. Depolarda depolarız, zamana yayarız. Marketler, kooperatifler bizden zamanla ürün istiyor. Bizim depomuz olmadığı için hepsini bir anda vermek zorunda kalıyoruz. Pasinler Ovası olarak acil bir depo ihtiyacımız var. Patatesimizi, zamana yayıp, mayıs ayına kadar satmamız lazım. Depo olursa üretim artar." diye konuştu.
Ovadaki patates üreticilerinden Aytekin Dursun da üretilen patatesin çok kaliteli olduğunu, daha çok verim için kendi tohumlarını kullanmaları gerektiğini ancak depo olmadığından her yıl dışarıdan tohum almak zorunda kaldıklarını anlattı.
"Gelen pazarlamacılar istedikleri fiyattan patatesi alıyorlar"
Patatesi bir anda piyasaya sürmek zorunda kaldıklarını dile getiren Dursun, "Burada fırsatçıların eline düşüyoruz. Biz depolama yaparsak, satışları zamana yayarsak kazanırız. Şu an ekim yapmak isteyen genç çiftçimiz kalmadı. Çünkü para kazanamıyor. Gelen pazarlamacılar, istedikleri fiyattan patatesi alıyorlar. Burada depo olduktan sonra istediğimiz gibi malımızı piyasaya sürebiliriz." ifadelerini kullandı.
Depo kurulumunun maliyetinin çok fazla olmadığına dikkati çeken Dursun, üretim aşamasında çiftçilerin büyük emek sarf ettiklerini ve ovada tarımın gelişimi için şartların olgunlaşması gerektiğini kaydetti.
''
Göçün önüne geçmek için depo istiyorlar''
Üretici Mahmut Odabaş da göç eden çiftçilerin önüne geçilmesi için üretim yapanların haklarının karşılığını alması gerektiğini vurguladı.
Özellikle gençlerin şehre gittiğini ifade eden Odabaş, "Bizim burada hazır işimiz var. Bu memlekette insanları tutmamız için depo şart. Bunu yapmak için yıllardır çaba gösteriyoruz. Memleketimiz soğuk, patatesimiz güçlü ve güzel olduğu için hasat sezonumuz dar bir zamanda oluyor. Bunun için depo ihtiyacımız çok oluyor. Bu depo memlekete kazandırılırsa ivme kazanılır. Vatandaşımız göç etmez." değerlendirmesini yaptı.
Lisanslı depo için çağrıda bulunan Odabaş, şunları kaydetti:
"Köylerimizden gençler gidiyor, tutamıyoruz. Gençlere 'ekim yapın" diyoruz, 'ekeceğim, 10 günde satacağım, para kazanamayacağım' diyor. Patates üretiminin karlı kazancı var ama depo olmayınca kar edilmiyor. Sezon dar olduğu için piyasaya sümek zorundayız. Böyle olunca patatesimiz komisyoncunun elinde eriyip gidiyor. Masrafı zor çıkarıyoruz. Emeğimiz boşa gidiyor. Bu toprakları işleme adına bu depo olması şart."
Odabaş, ayrıca patatesin birçok yan ürünü olduğunu, depo sorunun çözülmesi halinde bölgede yan ürünlerle ilgili sanayinin de kurulabileceğini anlattı.
