Amerikan uçak motoru tedarikçisi GE (General Electric) Aerospace 10 Temmuz günü yaptığı basın açıklaması ile yeni, son teknoloji çift modlu hipersonik ramjetin başarılı bir şekilde gösterimini duyurdu. Habere konu olan çift modlu ramjetin 11 aydan kısa bir sürede geliştirilerek test edildiği belirtildi. Bu bağlamda yapılan testler, önceki uçuş testleri yapılmış hipersonik teknoloji gösterimlerine kıyasla üç kat daha fazla hava akışı olduğunu göstermekte.
Şirket tarafından yapılan duyuruya göre çift modlu ramjet, tasarım çalışmalarının başlamasından sadece 11 ay sonra, Mart ayında temiz hava, sürekli akış, yüksek hızlı tahrik test tesisinde test edilmeye başlandı. Aynı zamanda testler, çift modlu ramjetin performans beklentilerini aştığı vurgulanırken GE Aerospace CEO’su Amy Gowder, “Tasarımdan teste hızlı ilerleme, hipersonik teknolojilerde inovasyonu teşvik etme konusundaki kararlılığımızın altını çiziyor.” dedi.
Amerikan B-52 bombardıman uçağına yüklenmiş X-51A WaveRider Scramjet tipi hipersonik füze. (Görsel: ABD Hava Kuvvetleri)
Çift modlu ramjetin bu kadar kısa sürede başarılı bir şekilde geliştirilmesinin ve test edilmesinin 2022 yılında GE Aerospace tarafından satın alınan ve hipersonik tahrik konusunda uzmanlaşmış bir şirket olan Innoveering’in katkılarıyla elde edildiği yayımlanan duyuruda belirtildi. Ayrıca, GE Aerospace’in Araştırma Merkezi’nin iş birliği de bu sürece önemli katkılar sağladı.
GE Aerospace Edison Works İş ve Teknoloji Geliştirme Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü Mark Rettig ise gelişme hakkında, “Teknolojinin güçlü performansı, entegre yüksek hızlı tahrik çözümlerine yönelik yol haritamızla uyumlu olarak sürekli test ve teknoloji gösterimine odaklanacak olan bir sonraki geliştirme aşamasının yolunu açıyor.” ifadelerini kullandı.
Çift modlu hipersonik ramjetler
Çift modlu hipersonik ramjet, Mach 5 ve üzeri hızlarda çalışan ve hem ramjet hem de scramjet (supersonic combustion ramjet) modlarını kullanabilen ileri bir jet motoru türüdür. Bu motorlar, geleneksel jet motorlarından farklı olarak, hipersonik hızlarda yüksek verimlilikle çalışmak üzere tasarlanmıştır. Buna ek olarak ramjet motorları, süpersonik hızlarda çalışır ve hava akışını sıkıştırmak için aracın ileri hızını kullanır. Bu sıkıştırılan hava, yakıtla karıştırılarak yanma odasında yakılır ve yüksek hızda egzoz gazları üretilir. Böylece bu gazlar, motorun arkasından çıkarken ileri itiş sağlar.
X-51A WaveRider ilk hipersonik uçuşunu 26 Mayıs 2010 tarihinde Güney Kaliforniya Sahili açıklarında gerçekleştirdi. (Görsel: ABD Hava Kuvvetleri)
Çift modlu ramjet motoru, düşük süpersonik hızlarda ramjet modunda çalışmaya başlayabilir ve hız arttıkça scramjet moduna geçiş yapabilir. Bu geçiş, motorun geniş bir hız aralığında verimli bir şekilde çalışmasını sağlar. Böylece, uçak veya füze gibi hipersonik araçlar, daha uzun mesafeleri yüksek hızlarda kat edebilir.
