Türkmenistan’ın aşıklar şehri Aşkabat, 1948 yılının 5 Ekim'i 6 Ekim'e bağlayan gecesi büyük bir depremle sallandı. Depremin merkez üssü Aşkabat'ın 25 km güneybatısındaki küçük Kara-Kavdan köyü yakınları olarak kaydedildi. Deprem gece saat 01.12’de gerçekleşti. Büyüklüğü 7,3 olarak tahmin edilen depremde bütün şehir yerle bir oldu. Aşkabat şehri haritalardan silindi denilebilecek kadar dümdüz oldu.
TÜRKMENLERİN YÜZDE 80'İ HAYATINI KAYBETTİ
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından böyle büyük bir depreme şahit olan Türkmen nüfusu, Aşkabat şehrinde yaşanan depremden sonra daha da azaldı. Deprem raporlarında 110 bin ile 170 bin arası kayıp olduğu, yani Türkmen halkının yüzde sekseninin bu depremde hayatını kaybettiği belirtildi. Şehir, resmen yaşayanlar ve şehit olanlar olarak ikiye ayrıldı. Ayrıca deprem, UNESCO tarafından “yirminci yüzyılın en yıkıcı felaketlerinden biri” olarak kabul edildi.
YASAKLAR İMPARATORLUĞU SOVYETLER DEPREMİN SONUÇLARINI SANSÜRLEDİ
Sovyet işgalinin devam ettiği yıllarda, bölgedeki geleneksel, ferah, az katlı Türkmen evleri yıkılarak; yerine ruhsuz, devasa Sovyet binaları inşa edilmeye başlandı. Ruslar, bölgenin fay hatları üzerinde bulunmasına aldırmadan yeni binalar yapmaya devam etti. Bu durumu dikkate almayan yetkililer, binlerce insanın ölümüne sebep oldu. Sadece bununla da kalmadı: Yasaklar imparatorluğu olan Sovyetlerin başındaki yetkililer yaşanan bu yıkıcı depremi, sözde ihtişamını kaybetmemek adına tüm dünyadan saklamaya çalıştı. Dünyaya duyurulmak istenmeyen bu hata, sansür nedeniyle detaylı bir şekilde raporlanamadı.
Türkmenistan Deprem Şehitlerini Anma Günü olan 6 Ekim günü, dönemin devlet başkanı tarafından imzaladığı bir kararname ile 2014 yılından itibaren; Deprem kurbanları, Göktepe Savaşı ve 2. Dünya Savaşı şehitlerinin birlikte anıldığı matem günü olarak ilan edildi.