Türkiye’nin yerli imkanlarla üretilen ilk haberleşme uydusu TÜRKSAT 6A’nın proje ortakları arasında yer alan CTech, uydunun uzaya gönderilmesiyle beraber çalışma alanlarına hava, kara ve denizden sonra uzayı da ekliyor. Bu bağlamda şirket, 35.786 km irtifadan haberleşme sağlayan ilk yerli firma oldu.
Üretiminde TÜBİTAK Uzay, TUSAŞ, ASELSAN ve CTech’in proje ortağı olduğu TÜRKSAT 6A uydusu, 9 Temmuz 2024 tarihinde ABD’den Space X firmasına ait Falcon 9 roketiyle uzaya gönderildi. Türkiye’nin yanında Avrupa, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Asya kıtasının büyük bölümünü kapsama alanına alarak 5 milyarlık bir nüfusa hizmet sağlayacak Türkiye’nin ilk yerli GEO-yer senkron haberleşme uydusu TÜRKSAT 6A, 35 bin kilometre irtifada 42 derece doğu boylamındaki yörüngesinde çalışacak. Fırlatmadan sonra yörüngesine yerleşmeden 36 bin km kadar irtifaya çıkacak uydunun haberleşme sistemleri burada da çalışacak.
Yer istasyonu ile 7 gün 24 saat kesintisiz haberleşme
2005 yılında kurulan CTech, 2007 yılında uydu haberleşme ürünleri üzerine çalışmalarına başlamış, 2014 yılında da TÜRKSAT 6A – Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi sözleşmesini imzalamıştı. TÜRKSAT 6A’nın uzaya gönderilmesiyle teknolojik çözümler sunduğu deniz, hava ve kara alanlarına uzayı da ekleyen firma uydu alanında yeni iş birlikleri için çalışmalarını sürdürüyor. TÜRKSAT 6A uydusu ile ülke tarihimizde ilk defa 36 bin km menzilde haberleşmeyi sağlayan yerli firma olduklarının altını çizen CTech Genel Müdürü Dr. Cüneyd Fırat şu ifadelere yer verdi:
“CTech olarak uydunun üzerinde üretilen kritik veriler olan telemetrilerin uydu yer kontrol istasyonuna gönderilmesi, uzaktan kontrolünü sağlayan telekomutların uydu bilgisayarı tarafından alınmasını ve yörüngesinin yüksek hassasiyetle belirlenmesini sağlayan mesafe ölçüm sinyalinin iletimini sağlayan Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi’ni geliştirdik. Bu sistemler sayesinde TÜRKSAT 6A uydusu, görev ömrü boyunca kesintisiz olarak 7 gün 24 saat yer istasyonu ile haberleşebilecek.”
Uzayda da yerli üretim imzası
Deneyim ve yenilikçi ruhu birleştirerek yerli üretimi uzaya da taşıdıklarını belirten CTECH Genel Müdürü Dr. Cüneyd Fırat, şu ifadelere yer verdi:
“CTech olarak daha önce yurt dışından tedarik edilen haberleşme uydularında yine yabancı üreticiler tarafından geliştirilmiş olan bu alt sistemin tamamını oluşturan ekipmanları, yerli olarak geliştirmekte ve üretmekteyiz. Bu kapsamda uyduda üretilen verilerin yer istasyonuna aktarımını sağlayan telemetri vericiler, yer istasyonundan gönderilen komutların uydu tarafından alınması ve işlenmesini sağlayan telekomut alıcılar, verilerin uydudan yer istasyonuna veya yer istasyonundan uyduya aktarımını sağlayan antenler ile uydu içerisinde sinyallerin doğru noktalara iletimini sağlayan dalga kılavuzu ekipmanlar CTech tarafından sağlandı.
2014 yılından itibaren üzerinde çalıştığımız ve uydu üzeri son entegrasyon işlemini de 9 Mayıs 2024’te gerçekleştirdiğimiz projedeki her bir arkadaşımız büyük özveri ve titizlikle çalıştı, zorlu kabul ve kalite kontrol testlerinin üstesinden geldi. Süreç kalifikasyonu konusunda çok değerli bir birikim edindik. TÜRKSAT 6A ile birlikte deniz, kara ve hava platformlarından sonra uzayda da ürünlerimizin olması bizim için ayrı bir mutluluk kaynağı. Gelecekte de Türkiye’den veya başka ülkelerden uzaya belli segmentlerde uydu gidecekse CTech Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemiyle gitmesi için çalışmaya devam edeceğiz.”
Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi nedir?
Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi, uyduların en kritik alt sistemlerinden birisidir. Uyduda üretilen sağlık bilgileri olan telemetriler, uydunun uzaktan kontrolünü sağlayan telekomutlar ve uydunun yörüngesinin yüksek hassasiyetle belirlenmesini sağlayan mesafe ölçüm işlevi bu alt sistem aracılığıyla sağlanmaktadır. Bir başka deyişle uydunun, yer istasyonları aracılığıyla izlenmesini ve kontrolünü sağlayan bütün veri akışı, telemetri, telekomut ve mesafe ölçüm alt sistemi üzerinden gerçekleşmektedir.
Bu sistem;
- Alıcı ve verici birimler,
- Antenler,
- Antenler ile alıcı-verici birimler arasında sinyal aktarımını sağlayan bileşenlerden oluşmaktadır.
Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi ve ekipmanları, yersabit uydularda asgari 15 sene boyunca 7 gün 24 saat kesintisiz olarak yer istasyonları ile haberleşmeyi sağlayacak şekilde geliştirilmişlerdir. Bu sebeple belirtilen süre boyunca yörüngede maruz kalacağı radyasyon benzeri zorlayıcı koşullara dayanabilecektir.