Arap influencerlar, Çin moda endüstrisini Arap ülkelerine yaymak için toplama kamplarında tutulan Uygur Türklerinin emekleriyle üretilen ürünleri dünyaya tanıtmaya devam ediyor. Bu durum hem insan hakları ihlalleri açısından bir skandalı hem de hızla büyüyen bir moda kültürünün karanlık yüzünü gözler önüne seriyor.
HIZLI MODANIN YÜKSELİŞİ: SHEIN’IN STRATEJİSİ
Arap influencerlardan Moroccan Shiraz, Lübnanlı Wafa, Mısırlı Leila, Katarlı Abir ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden (BAE) Hiba ve diğer isimler, sosyal medya ağı olan Instagram ve TikTok'ta milyonlarca takipçiye sahip. Bahsi geçen influencerlar hızlı moda ürünlerini paylaşarak kazanç elde ediyor.
Özellikle Çin merkezli e-ticaret grubu Shein, ultra düşük fiyatları ve sürekli yenilenen trend ürünleri ile genç kitlelerin ilgisini çekiyor. Shein, Müslüman-Arap dünyasında uzun etekler, bol pantolonlar, kaftanlar, jalabiye ve abaya gibi geleneksel giysilere yönelik koleksiyonlar geliştirerek dinî imperatiflere uygun bir yaklaşım benimseme stratejisi uyguluyor. Ancak bu görünüm, Uygur Türklerinin yaşadığı trajedinin üzerine bir örtü çekiyor.
İNSAN HAKLARI İHLALLERİ: UYGUR TÜRKLERİNİN KAYIP HAYATLARI
Ancak bu hızlı moda başarısının arkasında karanlık bir gerçek yatıyor. Çin işgalindeki Türk yurdu Doğu Türkistan'da Uygur Türkleri, insan hakları ihlalleri ve soykırım uygulamalarıyla karşı karşıya. 2014’ten bu yana, Çin hükûmeti Uygur Türklerini hedef alarak kitlesel tutuklamalar gerçekleştiriyor. Söz konusu durum, pek çok ülkenin Birleşmiş Milletlerde (BM) dile getirdiği uluslararası bir kınama ile de destekleniyor.
Raporda, Uygur işçilerin, “zorla çalıştırma” koşullarında fabrikalara transfer edildiği ve bu fabrikaların, toplama kamplarının yakınında yer aldığı vurgulanıyor. Bu sistem, Uygur Türklerinin maruz kaldığı insanlık dramının yanı sıra, hızla büyüyen moda endüstrisinin karanlık yüzünü de ortaya koyuyor.
AHLÂKİ SORUMLULUK: HIZLI MODANIN BEDELİ
Akademisyen Dr. Audrey Millet'in "Black Book of Fashion" adlı eserinde, Shein gibi markaların üretim süreçlerini şeffaf bir şekilde ortaya koymadığını ifade ediyor. Küçük fabrikalar arasındaki karmaşık ağ, insan sömürüsünün hızla büyüyen moda dünyasında nasıl derinleştiğini gözler önüne seriyor. Çin’in Uygur Türklerine uyguladığı baskılar ve insan hakları ihlalleri, hızlı moda endüstrisinin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Uygur Türkü aktivistleri ve yerel siyasetçilerin sürekli çabalarıyla bu durum daha fazla gündeme getiriliyor.
ARAP SOSYAL MEDYA FENOMENLERİ
Arap dünyasındaki sosyal medya fenomenleri, bu ürünleri tanıtarak bu insanlık dramına dolaylı yoldan destek veriyor. Onların etkisi, hem tüketicilerde hem de global moda dünyasında önemli bir rol oynuyor. Uygur Türklerinin maruz kaldığı kitlesel soykırım, influencerların parıltılı hayatlarının ardında kayboluyor.
